Bioritmen
Het bioritme, of circadiane ritme, is een natuurlijk proces dat de slaap-waakcyclus, hormoonproductie, lichaamstemperatuur en andere belangrijke lichaamsfuncties regelt over een periode van ongeveer 24 uur.
Het circadiaanse ritme, vaak aangeduid als de interne klok van het lichaam, is een cyclus die ons lichaam vertelt wanneer we moeten slapen, opstaan en eten - het reguleert veel fysiologische processen. Deze interne lichaamsklok wordt beïnvloed door omgevingssignalen, vooral licht, en bepaalt de timing van slaap, de afgifte van hormonen, eetgewoonten en spijsvertering, lichaamstemperatuur en andere belangrijke lichaamsfuncties.
Hier zijn een paar kernpunten over het circadiaanse ritme:
-
Beïnvloedt Slaap-Waakcycli: Het meest bekende aspect van het circadiaanse ritme is de rol ervan in het beheersen van de cyclus van slaperigheid en alertheid gedurende de dag. Het helpt het lichaam voor te bereiden op slaap 's nachts en op waakzaamheid in de ochtend.
-
Reguleert Hormonen: Hormonen zoals cortisol en melatonine worden gereguleerd door het circadiaanse ritme. Cortisol helpt ons energiek en alert te blijven gedurende de dag, terwijl melatonine in reactie op duisternis wordt afgegeven, wat het lichaam signaleert dat het tijd is om te slapen.
-
Heeft Invloed op Lichaamstemperatuur: De lichaamstemperatuur fluctueert gedurende de dag en wordt ook bestuurd door het circadiaanse ritme, meestal is het lager tijdens de late nacht en vroege ochtenduren, en hoger gedurende de dag.
-
Synchroniseert met Omgevingssignalen: Licht is de primaire aanwijzing die het circadiaanse ritme beïnvloedt, en helpt om de interne klok van het lichaam te aligneren met de omgeving. Andere factoren, zoals temperatuur en sociale interacties, spelen ook een rol.
-
Verschilt van Persoon tot Persoon: Het circadiaanse ritme van elk individu kan iets anders zijn. Sommige mensen zijn nachtbrakers, terwijl anderen vroege vogels zijn, wat variaties in hun interne timing weerspiegelt.
Verstoringen in het circadiaanse ritme, zoals die veroorzaakt door ploegendiensten, jetlag of slechte slaapgewoonten, kunnen de fysieke, mentale en emotionele gezondheid beïnvloeden. Het handhaven van een regelmatig schema en blootstelling aan natuurlijk licht kan helpen het circadiaanse ritme goed te laten functioneren.
De grondleggers van de hormonenwetenschap dachten dat het lichaam
altijd naar een “stabiele conditie”of “evenwicht” streeft. Hormonen zouden ons helpen een constant inwendig milieu te verwezenlijken.
Tegenwoordig weten we dat de hormoonspiegels van iedereen- niet
alleen bij vrouwen- voortdurend veranderen. Toch komen ze pas
in het middelpunt te staan als men vindt dat ze bij iemand op
hol zijn geslagen. Omdat het onderzoekers niet lukt duidelijke
afwijkingen van hormoonspiegels op een bepaald moment te vinden,
zoeken ze naar verborgen pathologien in iemands “tijdstructuur”.
Een
aantal hormonen vertoont in een etmaal een min of meer regelmatig
stijgend en dalend patroon. Dergelijke cycli worden circadiaanse
ritmen genoemd, van het Latijnse circa diem, “een dag rond”. Cortisol,
uit de bijnier, heeft meestal een piek tussen zes en acht uur
‘s morgens, terwijl de adrenalinespiegel ‘s midags het hoogst
is.
Deze ritmen
zijn grotendeels onafhankelijk van slapen en waken, en gaan
altijd door, wat iemand ook doet. Ook de lichaamstemperatuur,
slaperigheid en het niveau van het hormoon melatonine houden
zich aan hun ritme, onder welke omstandigheden iemand ook leeft.
Toch raken deze cycli uiteindelijk in het ongerede als iemand
van de buitenwereld geïsoleerd raakt en van zijn normale
dagindeling moet afwijken. Biologen zeggen dat een of meerdere
interne “klokken” de cycli van ruwweg vierentwintig uur bepalen,
maar dat de klok door iets uit de omgeving gelijk gezet moet
worden. Zonder die uitwendige factoren kunnen allerlei cycli
op drift raken of helemaal verdwijnen. Licht is de meest voor
de hand liggende van deze “synchronizers”, in elk geval de meest
bestudeerde.
meer info op wikipedia.org/bioritme
Volgende
>>